nuq bop bom: 'ay''a' cha'

'ay' wa'maH wa'

tlhIngan HoDvaD bom nov, 'a wanI' luyajbe' beqDaj. DaH nov Duj ghu' vIDel. yelwIyyIt chaH.

tlhInganvaD "jIbomrupDI' qarI'qa'," jatlh Mahoun HoD, ghIq rI'Se' SoQmoHta'.

SIbI' HoD luDech beqDaj qab yay'. mon HoD. "tlhIHvaD lut vIja'. wa' jaj loD maghmo' maqoch, loD ghImlu' ...."

morghpu' beq. ghe'naQ namtun 'oH. chaHvaD qID motlh 'oH: lut lay' vay', ghIq ghe'naQ neH DelchoH.

HoD DeSDu' bejqu' chIjwI' 'a ghelvIp.

"SaQIj," jatlh HoD. "'a DaH jIbomnIS." rI'Se' poSmoH 'ej jatlh, "bom DaparHa'bogh vIwIvpu',"

bomtaHvIS HoD tlhInganpu' vonglaw'. rInpu'DI' bom, loQ tlhInganpu'vaD QIj HoD, ghIq rIn jabbI'ID.

Hurghqa'DI' HaSta, yu'qa' beq. buSHa' HoD. chIjwI'vaD He ja'. "pIvghor Do loS. yIruch."

"chu'ta', HoD" jatlh ghaH. moDchoHlaw' Hovmey.

"maj. DaH nuq boghel? wa' Doch neH ghel ngIq 'e' vIchaw'. Suja'chuqlaHbe'. tagh 'Iv? "

"qatlh tlhInganpu'vaD reQaH bIjatlhbe'?" ghel QeDpIn. "tlhInganvetlhvaD lI'be'ba' tu'lum! DatIch!"

"vIghro' tlhuQ yIHotQo'. rIQmo' tlhIngan tuH. chIDrupbe'. DIvuvmo' quvtaH chaH. 'ej tach chuch jIjatlhDI' jIqID. veb 'Iv?"

"DeSDu'lIj" tlhup chIjwI'.

"yIghel" ra' HoD.

"qatlh ... Huj DeSDu'lIj DIr 'ej qatlh tlhInganpu'vaD Da'ang?" tlhuptaH ghaH.

cha'logh bIghel. wa' neH yIwIv.

"qatlh chaHvaD Da'ang?'

"mughovmeH tlhIngan HoD vI'ang. vebwI'?"

ratlh wa' yaS. ghelpa' Qub.

"HoD," jatlh QumpIn, "qatlh DeSDu'lIjmo' DughovlaH tlhIngan HoD? DeSDu'lIj DIghovbe' maH."

jangpa', DeSDu'Daj So'meH tlhaymeyDaj, yIvbeH lISqa' HoD.

"SaH tlhInganvetlh qaStaHvIS."

ghelchoHDI' wej nuv, quq ghoghmeyDaj. "qaStaHvIS nuq?"

"ghelta' Hoch. pItlh." HoDpa' ghoS.

bejchuq beq ghIq yaHmeyDaj buSchoH.

'ay' wa'maH cha'

qaSpu'DI' wej'maH tup meHDaq chegh HoD. chIjwI' yaH ghoS 'ej ghaHvaD jatlh "ghoch chu' yIghun. naDev Quv tu'lu'." yaHDajDaq navHom lan HoD. pa', navHomDaq chagh bIQHom. SaQtaH chIjwI' pay' 'e' tlhoj HoD. He ghuntaHvIS chIjwI' QomtaH volchaHDu'Daj 'ej cha'logh mInDu' yach ghopDaj. "chu'ta, HoD," jatlh, 'ej ghogh ngaDmoH 'e' Qap.

"maj" jatlh HoD. navHom nge'. QeDpInvaD jatlh, "pa'wIjDaq HItlhej."

HoD pa'Daq QeDpInvaD navHom cha'. "Quv vIghovbe'," jatlh QeDpIn.

"potlhbe' Quv," jatlh HoD. "yuQ ram 'oH. pa' tlhIngan wo' Duy tu'lu'. Sungpu'vaD Satlh ghojmoHlI'. 'a qatlh yIQ navHom?"

navHom Hot 'e' mev QeDpIn. "taS vIpojlaH. bIQ rur. chaq pey 'oH. chaq SuQ. nuqDaq--"

Hagh 'ej qagh HoD. "navwIj 'oH. bIQ na' 'oH neH. SaQtaH chIjwI'. qatlh? nuQ'a' vay'?"

Qub QeDpIn. "vItu'be'. batlh toy'law' 'ej qun pagh."

"toH. yaHDaj yItlhap. naDev ghaH yIngeH."

mej QeDpIn 'ej tugh 'el chIjwI'. yIQbe' qabDaj 'ach SuD mInDu'.

"yIba'," jatlh HoD. "nIghIj'a' tlhInganpu'?"

"loQ," jang chIjwI'. "vaQ chaH. bIjatlhtaHvIS buQchuq."

"Sun Hutlh. nubuQbe'."

"'e' vISov."

"vaj SoHvaD qay' nuq?"

SaQqa' chIjwI'. "Dujoy'mo'. Dujoy' 'ej pa' bIQam ... tu'lummey'e' DangevtaHvIS!"

"mujoy'be' ghaH. ben ghaHvaD jIbom. nov qab ghovlaHbe'mo' tlhIngan, mughovlaHmeH DeSDu'wIj vI'angnIS. DaHjaj ghaHvaD jIbomqa'. malja' 'oH neH. pItlh."

"jIQoS."

"qay'be'. batlh bItoy'. bI'IQ vIneHbe'. yaHlIj yIghoS. meH DaSeH."

"luq HoD!" jatlh. HoD pa' lojmIt poSmoHDI' latlhpu'vaD jatlh HoD. "meH SeH ghaH."

SoQqa'pa' lojmIt 'elqa' QeDpIn.

"vaj qaStaH nuq?"

"mujoy' tlhIngan 'e' Har. 'IQmoH. mujoy'be' jIjatlh. QuchmoH. rIntaH."

"rInbe'!" HoD DeS 'angmeH, pe'vIl HoD tlhay vIHmoH QeDpIn. "Dajoy'lu'ba'. beq DaghIjtaH. DaH tlhInganvaD Qu' Data'lI'. qatlh?"

yev HoD. "lojmIt yIngaQmoH."

'ay' wa'maH wej

Huy'Du' pepmoH QeDpIn 'ej lojmIt ngaQmoH.

jatlhqa' HoD, "DaH lut qaja'."

"ghe'naQ 'oHbe'nIS jay'."

"Do'Ha' ghe'naQ 'oHbe'. yI'Ij. HInoHQo'."

ba'choH QeDpIn. 'Ijrup.

lut ja'choH HoD. "ben law' tepqengwI' DujDaq jItoy'. ngugh yaS jIHbe'. HIpmey chobmey je vISay'moH neH." mon HoD. "logh vIlegh vIneHqu'mo' 'ej Huch vIHutlhmo' Hoch Qu' vIlajqang.

"wa' jaj Dujmaj lujon tlhInganpu'. jIvumtaHvIS pay' jol tlhIngan SuvwI' law.' Doj. Say'moHwI'wIj vIchagh. jIqet vIneH 'ach muDech chaH. tlhInganvaD jIjeghmeH mIw vISovbe'. jItorchoH 'ej nachwIj 'emDaq ghopDu' vIlan, rav vIbejtaHvIS. jejqu' DaSpu'chaj 'e' vIqaw. mupupbe'meH jIvIHbe'qu'taH.

"jaj wa'DIch DujmajDaq muwegh. DubwIj 'emDaq DeSDu'wIj bagh 'ej choQDaq ngIbDu'wIj ngaQ mIrmey. jIjatlhlaHbe'meH 'ej jIleghlaHbe'meH nujwIj mInDu'wIj je bagh je. lutlh 'ach vaQ. qaStaHvIS jajvetlh tlhIngan ghogh vIQoy. chobmeyDaq Dochmey 'ugh luHtaH chaH. tep lunIHlI' neH 'e' vIHar. ghIq jI'ItchoH 'ej beqwIj luwoDmeH, ngIq HIchDalDaq qenglI' 'e' vIHarchoH. tagha' jIH munge'. ngIbDu'wIjDaq rartaHvIS mIr jIyIt 'e' luraD. jIyajlaHbe'. vIleghlaHbe'. jIjatlhlaHbe'. jIyItHa'DI' 'oy'naQ lo'.

"chobmeyvetlh vISovqu'mo' HIchDal wIghoS 'e' vISov. jIyIn vIneHqu'. poSchoH HIchDal  megh'an lojmIt 'ej vI'el 'e' luraD. SoQchoH HIchDal lojmIt 'e' vIQoyDI' jIDej, jISaQtaHvIS. poSchoHDI' HIchDal 'e'rIn lojmIt, mejchoH muD 'e' vIloS 'ach ... qaSbe'. 'el latlh tlhInganpu'. jIQamqa'meH muqIpqa' 'oy'naQ. jIyIntaHmo' 'oy'vetlh vItlho'. DeSwIj lubaghlu'mo' nIteb jIQamchoHlaHbe', 'a jItor 'ej qIvDu'wIjDaq jIyIt. jIyItmeH mupep tlhInganpu'. ghegh DIrchaj. tlhIngan Duj wItIjmeH HIchDal wIvegh. chobmey DIvegh, ghIq jIba' 'e' luraD. mInDu'wIj nujwIj je tlhabmoH vay' 'ej tlhIngan Duj qoD, yu'wI'pu'wI' je vIleghlaH."

"yu'wI' ghaH'a' tlhIngan HoDvetlh?"

"ghobe'. ghu'wIj DayajmeH wanI'meyvam qaja' neH." QeDpIn qab bej HoD. "DayajlaH'a'? bIHegh 'e' DaHar, ghIq bIHeghbe', 'a yInlIj DaSeHbe'chu'. bIyIntaHmo' 'oy''e' Datlho'. yIn neH Daghaj 'a yInvetlh SeHchu' jagh DaleghvIpbogh? ghu'vetlh DaSIQ'a'? not, qar'a'?"

jangbe' QeDpIn 'a Qochbe' qab.

jatlhqa' HoD. "Dochmey vISIQ. Dochmey vIQoy. Dochmey vIlegh 'ej Dochmey vIlargh neH 'a not vIlIjlaH.[1] Hoch jaj jIHegh 'e' vIHar. 'a jIHeghbe'. jIHeghbe'meH vang wa' 'avwI'. bIghHa'Daq mu'av. bIQ nob. Soj nob. choQ lamDaq jIQottaHmo' DeSDu'wIj lungejchoHlu'DI', nonchoH porghwIj 'e' tu' ghaH 'ej Qel rI'. 'ej jIpumbe'meH mubachpa' jIQot 'e' ra'."

"yI'Ij'egh! DuHoHbe'mo' Duweghbogh 'ej Dubachbogh loD Davuv! pong ghaj roplIj. pong vIlIj 'a vub noyvaD ponglu'."

"yIleS. jISov. mIgh Hoch tlhIngan. vIHubbe'. 'ach yIqel: Huj DeSDu'wIj DIr 'ach pIvqu' DeSDu''e'. muvorbe'pu'chugh tlhIngan cham, ghaytan DeSDu' vIHutlh pagh jIHeghpu'. tlhIngan vIwel 'e' vImuS. jIHvaD Qel rI'. ghaHvaD tlhIngan vIrI'. pItlh. may. vIlIjlaH.

"ghaHvaD pagh Dawel! Duwel ghaH. nIwel Hoch tlhIngan. nIwegh. nIbach. nIrIQmoH. nIvorchu'be'."

"bortaS vISuq 'e' DamaS'a'? loghDaq Hegh chaH 'e' DamaS'a'? yap. pa' bISaHbe'pu'mo' bIyajlaHbe'. ghu' choHbe' rop pong. chobojtaHchugh jIqejchoH 'ej jIqejtaHchugh beq naQ vInuQ 'ej Quch pagh. SaQchoH chelwI' DaneH'a'? Doch boch yIpojchoH. yIruch."

"lu' HoD." lojmIt SoQmoHtaHvIS QeDpIn, chIch chuSmoH.

chuSDI' lojmIt QeDpIn bejchoH beq. DaH meHDaq SaH chIjwI', QumpIn, jonwI' boQ, chelwI' je.

"HoD DaSujbe' 'e' vIchup" jatlh QeDpIn, meH tlheDtaHvIS.

'ay' wa'maH loS

HoDpa'Daq, DeSDu'Daj nuD HoD. not 'oy' bIH 'ach pa' cha' DIr Segh DuDlu'. cha' mut DIr DuDlu'. Dun tlhIngan cham. tlhIngan DIr mojpu' DIr ngeb'e' lanpu'bogh Qel. ghaytan tlhIngan ghaHchugh, DaH rIQpu' 'e' tu'be' HochHom. 'ej tlhIngan ghaHchugh ghaytan SaHbe'. 'a MahounvaD DeS leghDI', tlhIngan qaw 'ej Hot'eghDI', lu'uch tlhIngan 'e qaw. qaw 'e' tIvbe'. pIj najtaHvIS luweghqa' tlhIngan. rut najtaHvIS DIrvetlhmo' tlhIngan moj . tlhIngan moj neHbe'bej. bong tlhIngan Dachugh pay.

mInDu'Daj SoQmoH ghIq Sujbogh qechmey qIlmeH qaStaHvIS vagh tup tlhuH neH.

HoDpa' mej 'ej meH 'el. pa' bejchoH loS mIn chang'eng. jatlh HoD. "Dotlh yIja'."

jatlh chIjwI', "He wIghoStaH, HoD. ghoch HubmeH SIbDoH wISIchpa' chaw' wIpoQ."

jatlh QumpIn, "ghochvamvaD chaw' SuqmeH Se' vISovbe', HoD."

jatlh chelwI', "lutlh ghoch 'ach chepchoH. ghaytan pa' Sutmey wIngevlaH 'ej chaHvaD tIr wIHIjlaH. 'a Qu'vamvaD DIlmeH mI' vIghajbe'. DIlmeH mI' yIngu'!
?"[3]

jatlh jonwI' boQ, "leH motlhvaD wa' QuQ chu'Ha' neH jonwI'. ghochmajDaq rep 'ar wIbav 'e' DaHech?"

jatlh HoD. "tugh tlhIHvaD Se' mI' je vISuq. pa' chaq qaStaHvIS wa' rep neH maratlh, chaq qaStaHvIS wa' ram maratlh. yuQvam wIbavtaHvIS SaSovmoH. tlhoy ngajchugh poH wejleS yuQDaq maSaq. yap'a'?"

"lu' HoD," jatlh loS ghogh.

"maj," jatlh HoD. "SanaD. yuch neH'a' vay'?" beqvaD yuch 'ey nob HoD. Quchlaw'.

"nuqDaq ghaHtaH QeDpIn'e'?" jatlh HoD.

"jatlhbe'pu'. meH mej neH. qejlaw'," jatlh chIjwI'.

"Sojpa'Daq yInroHDaj tu'lu'," jatlh QumpIn.

mon HoD, yaSpu'Daj pImchu'ghach tIvtaHvIS 'ej jatlh "Sojpa' vIghoS. yInroHwIj boghochlaH. yuQ wIghoSpa' HIrI'"

'ay' wa'maH vagh

Sojpa'Daq QeDpIn Sam HoD. tIr ngogh Qaw'taH. 'ay' ghor ghIq ghorqa'
ghIq 'ay'meyvo' 'ay'mey mach wItlhtaH. luDechtaH wa' SanID Soj 'ay'mey
machqu'. bejtaHvIS HoD qettlhupDaq wa' 'ay' lan ghIq Sop.

jatlh HoD, "jatlh chIjwI' qejlaw' QeDpIn . 'a Soj chun DabIj 'e' vIpIHbe'."

"chojatlhQo' jay'."

"qajatlhqangbej. qajatlhmeH qanejta'."

"DaH tlhInganvetlhvaD pagh Dawel 'e' DachIDrup'a'?"

"chaq. ghu'vam  yIqel: pagh vIwelchugh 'ej qaSpa' DaHjaj not tlhIngan
vIqIHchugh, Qu'vammo' bIbep'a'?"

"Qu'vam vIyajbe'."

"nuq yajnIS vay'? Duj Qotlhlu'pu'bogh wItu'. beqDajvaD QIn wIHIj."

"DIlbe'pu' chaH."

"tugh DIl. chaHvaD DIlmeH De' vIngeHbej."

"qatlh lutoDlu'pa' DIl 'e' DapoQbe'?"

"loghDaq DIlmeH vay' Sub lulo'nIS. vay' Sub lungeHchugh chaH,
maHvaD QoblaH ghu'. Dujmaj lujon 'ej nuHoH ... qoj nujoy'."

"'a toDlu'DI' not DIl."

"DIl. batlh vang 'e' vIHar."

QeHqa' QeDpIn "DuHoHbe'mo''a'?"

jottaH HoD. "ghobe'. DujDaj tamey vIghaj 'ej 'u' naQvaD vI'angqang."

"qatlh SaH?"

"tlhIngan ghaHmo'. DIl."

tIr ngogh 'ay'mey SoptaH QeDpIn. "jIyajbe'. bImaw'. qatlh qachergh?"

"chorurbe'mo' beqwIjvaD bIpup. HanDogh DI Dapojta''a'?"

"nuqjatlh?"

"tlhIngan Duj DI wIHotlhpu'. Dapojta''a'? Daj'a'?"

"nIn, baS, wa' lom je lutu'lu'. wej vInuDqu'ta'."

"wanI' De' DaghajDI' HISovmoH. meghlIj yItIv."

naH tlhap HoD 'ej tlheDchoH.

lojmItDaq tlhe' 'ej jatlhqa', "yuQvam wIpawDI' mughIjbe'meH
tlhInganpu' chotlhej vIneH. DaH qunwIj DaSov. tlhIngan vIleghDI'
jIlIm vIneHbe'. naDev malja' wIHuq neH vIneH. choboQqang'a'?"

"DaHjaj bIlImbe'. DaHjaj maqochlI' ghaH tlhIngan'e' 'e' HarlaH vay'."

"chotlhej'a'?"

"chaq Daj tlhIngan Satlh mIw."

"qatlho'."

'ay' wa'maH jav

yuQ pawpa' Duj, ngIq yaSvaD Qu' De' Qum HoD. ngevrupmeH 'ej tep lajrupmeH ja'chuq chelwI' teppIn je. reH Qu' nungbogh vanglI'ghach'e' tIv HoD. SeymoH. tay'taHvIS Qu' ta'rupmo' beq DuH Hoch.

meHvo' “HoD, ghoch wIchollI',” jatlh QumpIn. meHDaq chegh HoD 'ej quSDajDaq ba'choH. “rI'Se' yIpoSmoH” jatlh.

“poStaH rI'Se',” jang QumpIn.

yuQ SeHwI'vaD jatlh 'ej bavmeH chaw' Suq, ghIq tlhIngan Duy rI'. 'eSSIm 'oH pongDaj'e'.

'eSSIm qab 'angchoHDI' HaSta, be' ghaH 'eSSIm'e' net legh. qIj DIrDaj 'ej Hurghqu'. vIlba' QuchDaj 'ej tIq jIb. HIp tuQbe'mo' buQqu'be'.

rI'mo' nov mISba' tlhIngan. jup mu' nop Mahoun. tlhIngan tIgh Sov 'ej tlhIngan lunuQ malja' lubopbe'bogh mu'mey'e'. jatlh “SoHvaD QIn vIHIj.”

“yIngeH,” jatlh tlhIngan.

“lI'wI'vaD loQ pegh jabbI'IDvam. ghoplIjDaq vIlan 'e' maS,” jatlh Mahoun.

“jolmeH Quv SalI'lI',” jatlh tlhIngan.

“maj,” jang Mahoun. “mutlhej yaSwI'.” rIn jabbI'ID.

beqvaD jatlh HoD “maQol jIH QeDpIn je. tlhInganvaD ta vInob. mangevmeH 'ebmey DInuD. tugh reja'.”
“SuyoH,” jatlh chIjwI'.

“malja' wIHuq neH. qay'be',” jatlh HoD.

jolpa'Daq bejchuq HoD QeDpIn je. qogh vaHchajDaq tajmey tuQ. tlhIngan Suv 'e' luHechbe' 'ach pagh nuH qengchugh puj chaH 'e' luHar tlhInganpu'. “bIjolrup'a'?” jatlh QeDpIn.

“jIjolrup 'a tlhIngan vIqIHrup ... wej 'e' vISov.” jolpat SeHlawDaq loS jonwI'. ghaHvaD “ghojol” jatlh HoD.

'ay' wa'maH Soch

luQollu'ta'DI' luDechchoH yuQ. tujqu' muD. tIr yotlhmey, juHmey lutlh je legh. loSlI' cha' nov. tlhIngan chaHbe'. yuQvam Sung chaHlaw'. chIS DIrDaj 'ej nachchajDaq pachmey tun lutu'lu'. nov Hol lujatlh. Hol yajbe' Mahoun 'a ghop lo'mo' nov, SuchwI'pu' Dor Sungpu' 'e' luyaj.

yIttaHvIS bej puqpu' chIS. chol wa' 'ej Mahoun Hot 'e' nID. yev Mahoun 'ej HotlaHmeH puq, joD. DIrDaj SuD yach puq ghIq qet 'ej latlh puqpu'vaD vay' jatlh. wanI'vam luleghpu'DI' DorwI' QeDpIn ghop Hot je. "SuD" jatlh wa', tlhIngan Hol lo'. mu'vetlh Sov Mahoun. tlhIngan bIghHa'Daq pIj SuDwI' ponglu'. vangchoH burgh Somraw 'ach jot'eghmoH.

qach 'eS luchol. lojmIt qIp nov 'ej SIbI' poSchoH 'ej nargh tlhIngan be'. "'eSSIm jIH," jatlh 'ej HaStamo' ghov Mahoun.

"maHun jIH. rollIw ghaH," jatlh Mahoun. tlhIngan Hol nap lo'.

"pe'el," jatlh be'. "peba'." qach qoDDaq muD bIrmoHwI' tu'lu'. tujtaH 'ach qaq. lam 'oH rav'e' 'ej quS let puS lutu'lu'. quSDaq ba'choH yelwIyyItpu'.

"tlhIngan Hol bojatlhbej'a'?" jatlh 'eSSIm. "HaStaDaq mughlaw'lI' De'wI'."

lugh tlhIngan. SenwI' SIqwI' je cholmoH Mahoun 'ej cha'. jatlh "loQ jIjatlh--vIjatlh. jatlhbe' ghaH."

"yaj." jatlh tlhIngan. "ghaytan HollIjvaD mughlaHbe' De'wI'wIj. 'a vInID."

be' mu'mey yajbe' QeDpIn 'a jan lelbogh ghovlaw'. Haw'rup HoD 'e' tu' QeDpIn. volchaHDajDaq toch lan 'ej jatlh "yIjot'eghmoH. DuQIHbe'."

"janvetlh lulo' joy'wI'pu'," pe'vIl tlhup HoD. jan chu'ta' be' 'ej mu'meyvetlh Qoy 'ej mugh.

tlhe' tlhngan. "DuH. yu'wI'vaD lI'ba'. vIlo' boneHbe''a'?"

MahounvaD yu'wI' ghogh 'oS De'wI'vetlh ghogh. chorDaj tlhopDaq DeSDu'Daj 'uchqu' nItlhDu'Daj.

"Sajoy'be' 'e' vIlay'" jatlh be'. "pagh vIjoy'pu' jIH. QI'vaD jIjeSbe'. Satlh vIbuS. Satlh mIw vIghojmoH 'ej vIQul. Satlh jInmolvam vIloH. jan vIchu'Ha'qang 'a ghaytan mayajchuqbe'."

jatlh Mahoun 'ej tlhIngan Hol lo'. "Mahoun 'oH pongwIj'e'. tepqengwI'Daq jItoy'. QI' pegh vISovbe'."

"QaQ tlhIngan QIchlIj pablIj je," jatlh 'eSSIm. "chaq wIpoQbe'." jan chu'Ha'.

'ay' wa'maH chorgh

be' ghogh qaq law' De'wI' ghogh qaq puS 'ej 'Illaw' be'. leSchoH Mahoun. Qu' qaw. 'eSSImvaD De'wI' ta nob. "SoHvaD ngeH vajar HoD."

mIS 'eSSIm. "vajar HoD vISovbe'. tepqengwI' HoD ghaH'a'?"

"ghobe'. Duj mach. legh."

ta nuDchoH 'eSSIm. "naDev cha'bogh De'wI' vIghajbe'. vISuqnIS. peloS." vay' rI' 'eSSIm. ja'chuqmeH Sung Hol lulo'.

MahounvaD QeDpInvaD je jatlh "naDev cha'laHbogh De'wI' tu'lu'be'. nuq 'oH?"

"bom DaQoy neH."

"qayajchu'be'. bom vIQoy neH'a' vajar HoD? qatlh?"

QIt mu'mey Sovbogh lo' Mahoun. "rIQ Duj. batlh."

yajchoHlaw' tlhIngan. "vaj taDaq Quv, De' pegh tu'lu'. Heghpu''a' vajar HoD?"

"ghobe'. DujDaq yIntaH. pa' yIntaH loS tlhIngan."

MahounvaD "qay' nuq?" jatlh QeDpIn. "qatlh ta cha'be'?"

"cha'laHbogh De'wI' Hutlh," mugh HoD. "ghaHvaD vIDellI'."

"tlhIngan Hol Dajatlhchu' 'e' vISovbe'," jatlh QeDpIn.

"vIjatlhchu'be'," jang HoD. "poH nI' tlhIngan bIghHa'Daq jIHtaHmo' loQ vIghojpu'. DaH jImer'egh. vIjatlhchoHDI' ngeDlaw'."

"tejvaD Dujmajvo' De'wI' vISuqlaH."

"maj. yIrI'. lujollaH."

"vISuq jIH vIneH. 'aHwIj Suj vay' vIneHbe'. 'ej puchpa' vIlo' vIneH je."

Hagh HoD. "yIjaH."

'eSSImvaD QIj Mahoun 'ej Qochbe'.

ja'qa' HoD "yIjaH."

"'ach qamobmoH vIneHbe'. vIlay'ta'."

"vIcherghlaH. muHoHbe' be'vam 'e' vIHar. tej ghaH. "

jolmeH qach mej QeDpIn.

mobchoH Mahoun tlhIngan je. jatlhbe'. leSHa'choH 'e' tu' 'tlhIngan. jatlhqa'DI' be' tam ghoghDaj, "nIjoy'law'mo' tlhIngan jIQoS."

"joy'be'," pe'vIl jatlh Mahoun. "yu' neH. QI' pegh vISovbe'."

"'e' Dajatlhpu'," jatlh tlhIngan.

"wa'vatlhlogh mu'meyvetlh vIjatlh 'ej wa'vatlhlogh mugh janvetlh 'e' vIQoy. 'a not Har."

"qaHar. 'ej bIyIntaHmo' nIHarlaw'."

Mahoun qIp mu'mey 'e' tu' tlhIngan. "ngoD 'oH neH," jatlh. "po'bej tlhIngan joy'wI'pu'. QI' pegh DaSovchugh, bIjatlhbe'chugh nIjoy'chu'. QI' pegh 'oHbe' ngoDvetlh."
tlhuHqu'choH Mahoun. joy'wI' ghaHbe' tlhInganvam'e' 'ach joy'bogh tIgh laj. joy'laHmo' tlhInganpu' Hemlaw'. SatlhvaD 'utchoHchugh, joy'choHbej. tlhuHqu'taHmo' Mahoun tlhuHHa' 'ej yapbe' yInSIp tlhuHpu'bogh. vulchoH 'ej yavDaq pum.

'ay' wa'maH Hut

vemDI' Mahoun yav lamDaq QottaH. yIvbeH tuQtaHbe' 'ej qabDajDaq vay' baghlu'. Sumqu' tlhIngan. joy'wI' mughmeH De'wI' leghlaH. jach 'e' nID 'ach nuj bot vay'. nujDajDaq vay' 'uch tlhIngan. vem'egh 'e' nID 'ach Qongbe'mo' vemlaHbe'. noghchoH.

"yIlImQo'," jatlh tlhIngan. "yInSIp 'oH. yInSIp qanobtaH." nuj tlhabmoH tlhIngan. "bIvulchoHpu'. yuQvamDaq puS yInSIp. chaq SoHvaD yapbe'. QIt yItlhuH. yInSIp DaneHqa''a'?" ghu' yajchoHtaHvIS Mahoun tuHchoH. chaq joy'wI' tIgh laj tlhInganvam 'ach QaH poQDI' vay', QaH nob. yInSIp tlhapqa'. chIch QIt tlhuHchoH Mahoun 'ej pIvchoH. ba'qa'. yInSIp nobHa'.

"qatlho'," jatlh Mahoun. "jItlhIj."

"qaghIjmo' jItlhIj jIH," jatlh tlhIngan. "Sar tIghmey. 'IHmo' tlhIngan Hol QIchlIj pe'vIl jIjatlh. jInmolvamvaD jImob. qaStaHvIS jar law' tlhIngan Hol jatlhbogh nuv vIghombe'. Hol laHlIjmo' bIHemlaH." laHHeyvetlhmo' tuH Mahoun.

"nov Hol HaDmeH tamey Da'Ijpu', qar'a'?" tlhob Mahoun.

"HIja'. naDev tlhIngan Hol lujatlhbe' Sungpu'. jIpawpa' Holchaj vIHaDqu'. Satlh 'Itlh chavchugh tIr law' lInglaH, wo'vaD potlh jInmolvam. Hol tamey law vI'Ij. nachwIjDaq taHtaH bIH."

"nachlIjDaq ... nuq jatlh ghoghmeyvetlh?"

yev 'eSSIm, "nuq 'oH ponglIj'e' ... puq 'ar Daghaj ... tIrvam qaq law' tIrvetlh qaq puS ... yotlhwIjDaq tangqa' tu'lu'... Dap."

jatlhqa' Mahoun. "tlhIngan Hol vIghojtaHvIS, jatlhtaH je ghoghmey, 'ach tamey bIHbe'. jatlh nuvna'. jatlh bechtaHbogh nuv. <bIjatlhbe'chugh vaj bIHegh. HIHoHQo'. vISovbe', pagh vISov. Hoch De' vISovbogh Saja'pu'. Qo'! Qo'! qaqoy'!> ghIq <jIHegh 'e' yIchaw'.> vIQoytaH. jatlh joy'wI'. mugh De'wI'. jang qama'. mugh De'wI'. mujonpu'DI' tlhInganpu' vIjoy'lu'be' 'ach yaSpu'wI' joy'chu'. loDpu' vIvuvbogh joy' tlhInganpu'. QI' pegh Sovbe' chaH je 'ach QIt HeghtaHvIS tlhIngan Hol mughojmoH bepchaj."

jatlh 'e' mev Mahoun. 'oy'Daj yajchoHchugh be', chaq joy'wI'mo' Hembe'choH. yev 'eSSIm. mu'mey qeltaHvIS.

"lI'law' ghojmoHmeH mIwvetlh," jatlh 'eSSIm. "chIch ta' 'e' DaHar'a'?"

"choyajlaHbe''a' jay'?" jatlh Mahoun. chaq pupbe' Mahoun mu'mey 'ach bechchu'pu'mo' latlhpu' Hol ghojpu' 'e' yajnIS. QamchoH 'ej tlhIngan HIvchoH. taj lel. jop 'ej qabDaq Qeq. SIbI' taj bot tlhIngan 'a 'ughmo' Mahoun 'ej vIHmo'[1] pum cha' porgh. tlhInganDaq QotchoH Mahoun. DuQlaHbe'meH taj 'uchbogh DeS'e' 'uchtaH tlhIngan. 'a 'eSSIm voQmeH latlh ghop lo' Mahoun. HoH 'e' Hechbe' 'ach SaHbe'law'mo' QeHqu'choH. HughDaq 'uyqu'taHvIS Mahoun, 'eSSIm qab legh. tlhuHmeH nogh 'a QeHbe'law' tlhIngan. Sey. Qay'chu' Mahoun. tlhIngan pup 'e' nID 'ej chopchoH.

'ay' cha'maH

ghobtaHvIS 'eSSIm Mahoun je, jol Qoylu' ghIq poSchoH lojmIt. 'el QeDpIn, De'wI' qengtaHvIS. lul 'e' leghDI' tlhoS De'wI' chagh. "chay'??" jatlh.

QeDpIn leghpu'DI' tlhIngan, Mahoun DeS 'uchqu' 'ej tlhe'moH. taj chaghmeH raD. DeSvetlh 'uchbe'choHDI', voQmeH cha' ghop lo'choH Mahoun. taj woH be' 'ach SIbI' woD. Mahoun roDaq ghopDu' lan 'ej yuv.

"mev!" jatlh QeDpIn. be' HughDaq leSDI' Mahoun ghopDu', purqu' be' 'ej ghob 'e' mev. tlhIngan chorDaq ba'taH Mahoun, tlhIngan HughDaq ratlh ghopDu' 'a 'uybe'. Dogh ghu' 'e' tlhoj Mahoun. rovo' DeSDu'Daq ghopDu'Daj vIHmoH tlhIngan 'ej DeSDu' DIr ghegh tu'DI' yev 'ej Hotqa'.

"qaS ... nuq ... jay'?" jatlh QeDpIn. "qaboQ DaneH'a'? wIHoH'a'? nuq?"

"mayajHa'chuqlaw'pu'," jatlh Mahoun 'ej QamchoH.

QeHbe'bejtaH tlhIngan. wanI' lajlaw'. ba'choH 'ej jIb lIS. Quchlaw'. Mahoun taj yIvbeH je yIr 'ej nobHa'. quSDaq ba'qa'.

"ta yIcha'," jatlh Mahoun, 'ej tlhInganvaD mugh, "DaH ta wIcha'."

ta cha'taHvIS yelwIyyIt De'wI', qonqa'meH tlhIngan Hoqra' lo' tlhIngan[10]. meH HaSta ta 'ay' 'oH ta'e'. ja'chuqDI' cha' HoDpu' tagh. vajar Mahoun je cha' 'ach vangchoHpu'pa' mughwI' vajar qonlu' 'ej vangchoHpu'DI' mughwI' Mahoun qonlu' vaj tlhIngan Hol neH lo'. bomtaHvIS Mahoun mughbe'taH. 'Ij tlhIngan' 'ej bej. rInpu'DI' bom pIqaD mu'mey cha' HaStaHom. "lab vajar HoD" jatlh Mahoun.

laD be'. "jIyaj. De'vetlhmo' jIvanglaH. vaj rIn'a' Qu'lIj?"

"wej. ratlh wa' ta." tavetlh cha' Mahoun. bomvaD Huch DIlnISbogh Del ta. wagh 'ach nInvaD DovaD nurvaD je may. DIlmeH mIw Del je.

"bIDajbej Mahoun HoD," jatlh tlhIngan. "ghorgh bIlengqa'?"

'ay' cha'maH wa'

jang Mahoun “yuQvamDaq malja' wIHuq wIneH. mIpbe'law' nganpu'vam. Huch lughaj'a'?”

“chaq tu'lum 'IH je'qang. 'ej vengDaq Suy law' boSamlaH. chaq DIr chISqu' boje' boneH.”

yay'choH Mahoun 'ach yaj tlhIngan. “Ha'DIbaH DIr vIqel. chISqu' je Ha'DIbaHchaj. Huj, qar'a'?”

“maHvaD Huj DIrlIj qIj 'ej ghaytan SoHvaD Huj DIrmaj SuD.”

“Dajbej DIrlIj'e'. pIm'a' vavlI' mut, SoSlI' mut je?”

yIvbeH tuQbe'taH 'e' tlhoj Mahoun. “ghobe'. tlhIngan DIr Daghovbe''a'? nonchoHpu' DIrwIj, muvormeH tlhIngan Qel tlhIngan DIr ngeb lo'.”

“vIHotqa' 'e' Dachaw''a'?” tlhob 'eSSIm.

Hob QeDpIn 'ej pa' reD pojmeH Hoqra' lo'choH.

DeS much Mahoun 'ej DIr HotmeH nItlhDu' lo' tlhIngan. SuDbogh DIr yach ghIq Hurghbogh DIr yach. mon.

“qaS nuq?” tlhup QeDpIn. “yImugh jay'.”

“naDev vengDaq HatlhDaq je ghaytan malja' wIHuq. tlhongqang veng Suy'. qaStaHvIS wa' ram maratlhbej. qaSlaH QuQ leH. DujvaD yIja'.”

QumwI' lel QeDpIn 'ej De' QumchoH.

DeS nuDtaH 'eSSIm. pay' DIr larghmeH joD ghaH 'ej purqu' ghIch. “He'DI' tlhIngan DIr rur 'e' vIDaj,” QIjmeH jatlh.

“rur'a'?” tlhob Mahoun. rurvIp.

“ghobe'. jIlargh'egh neH.”

larghmeH tlhuHchoH Mahoun 'ej purtaHvIS, ghIch bIngDaq tlhIngan DeS much be'. “DaparHa''a'.”

qagh QeDpIn, “qatlh Sularghchuq? tlhIngan tay 'oH'a'?”

QeDpInvaD “HIja',” jang Mahoun 'ach bong tlhIngan Hol lo' vaj pIwDaj parHa' 'e' yaj be'. “HIja',” jatlhqa' Mahoun, yel Hol lo'taHvIS. “tay ram 'oH.”

bIghHa'Daq qama' 'avtaHvIS negh, DalchoH Qu'. qama' SaHbe' HochHom. rut nga'chuq 'avwI'pu', vaj ngaghmeH mIw tu'pu' Mahoun. reH bang larghlu' net jatlh. tlhIngan be' SeymoHlI' 'e' yaj. Mahoun bItmoHbe' ghu'vetlh. bItmoH latlh ghu'. Mahoun'e' SeychoHmoHmo' tlhIngan be' bItbej. 'ach neHchoHghachDaj temqangbe'. meqna' Sovbe' Mahoun, 'a tlhIngan mInDu' bej 'ej jatlh “ghghghghghghgh.”

yev be'. bejchuqtaH Mahoun 'eSSIm je. lajQo'chugh 'eSSIm, ghu' lajqang Mahoun. lajHa' 'e' pIH. ghaytan nov ghaHmo' qech qelbe'pu' be'. chaq ghaHvaD Saj rur yelwIyyItngan. 'a qech qelba'lI' be'. qaStaHvIS tup naQ jatlh pagh. jang be' neH Mahoun. Qochchugh SaHbe'. tlhob 'e' ngIlmo' <mughIjbe' tlhIngan> 'e' maq. lajHa'chugh <tlhingan jIHbe'> 'e' maq.

qaghqa' QeDpIn, “tayvamvaD jI'utbe', qar'a'? HurDaq Sung tIr vIpoj 'e' vImaS.”

“bIlugh,” jatlh Mahoun, tay'taHvIS Ho'Du'Daj. “yImej.” qep Dalvo' Haw' rollIw.

'ay' cha'maH wa' "A"

Mahounvo' tlhe'choH be'. jatlh “bIrchoH SuvwI' 'Iw.”

mu'tlheghvetlh pIHpu' Mahoun. jatlhDI' ngaghqangbe'wI', motlh rIn tay. SaHbe'qu'law' tlhIngan. 'a Mahoun tung. jatlh'egh: qatlh? be'vetlh vIngagh vIneHbej'a'? ghobe'. be''e' vISaHbe'. jIngagh vIneH neH. ngaghrup porghwIj 'ej 'upbe' be'. qaStaHvIS wa' lup qechmeyvam Qub Mahoun, ghIq “ghghghghghghghgh!” jatlhqa'.

HughDajvo' mejpu'DI' wab, laHDaj HonchoH Mahoun. pIj nga'chuqbogh tlhInganpu' bejpu' 'ach mIwmey tIvbogh be' ngu'laHbe'. chaHvaD 'utbe'law' bel. ngaghDI' pav 'ej ral. nom tagh 'ej nom rIn. Ha'DIbaH lam chaH. teH! manga'chuq 'e' tIvbe'chugh tlhIngan be'qoq lam, qatlh vISaH jIH? vIwem vIneH neH. vIyonmoHbe'chugh vaj Hoch qotlhbogh Hev. qaStaHvIS ghup Mahoun pIlmoH qechmeyvam 'ej ghuppu'pa' jang be'. “ghghghghgh.” ngaghqang.

DaH, tayvaD, bom ja' loD. tlhIngan bom Sovbe'mo' Mahoun yel Hol bom mu' jatlhchoH. be' mInDu' bej 'ej pe'vIl mu'mey nong jatlh. Qap. Qamqu' be' 'ej MahounDaq quS 'ugh chuH. jun Mahoun. raS woHmeH joDDI' be' cholqu' Mahoun. raS jaDmeH Qamqa'DI' junqa' 'ej 'eSSIm 'emvo' Hugh gheghDaq poS DeS qat. nach SeHmeH jIb luH. tor 'e' raDpu'DI' qogh chop. reghchoHDI' 'Iw mum 'e' tIvqu'. Mahoun DeS lureghmoH be' nItlhpach, 'a SIQlaH, SeymoH 'oy'. Mahoun tlhonDu' teb be' pIw. tlhuHmeH noghqu'choHDI' be', yavDaq pummoH 'ej roDajDaq toS. HughDajDaq wa' ghop 'uy. Mahoun DeSDaq 'Iw SuD bej 'eSSIm. wab nong lIng be' Hugh. HoHlaHba' 'eSSIm 'a ghatlh Mahoun 'e' chaw'law'. SeymoHqu' Qobvetlh. pay' tlhInganvam SaHchoHpu'. yachchoH voQbogh ghop. Sutchaj teq. porghDaj 'elmeH Mahoun Dev 'eSSIm.

MahounvaD yInmoHbogh 'ul rur boq. qaStaHvIS poH nI'qu' ngaghbe'pu' Mahoun. not tlhIngan 'elpu'. be' DuQ 'ej DuQqa'. pIlqu'. reghbogh DeSDajvo' chabDu'Daj DunDaq chaghDI' 'Iw SuD jach ghaH. Mahoun 'uchqu'taHvIS be' ghopDu' HoSghaj. DIrDaj luSIjchoH nItlhpachDu'Daj. be' 'uS joj lIgh Mahoun 'ej vIHtaHvIS jang porghDaj Hurgh. DuQchu'meH noghtaHvIS chaH, yIQchoH DIrchaj. HotchuqtaH Mahoun DIr Hab, 'eSSIm DIr ghegh je. DeSDu'Daj SeHbe'choHlaw' 'eSSIm. pe'vIl Mahoun yav je qIp 'ej qIp'egh je. qaStaHvIS tupvetlh 'IHqu'law' tlhIngan be'. porghDaj bel ngeplaHbe' Mahoun. jor. mon be'. Mahoun qevpob yach.

bIghHa'Daq roD SIbI' chev ngaghwI'pu' 'a bIghHa'Daq chaHbe'. be' porgh DunDaq QotchoH Mahoun.

'ay' cha'maH wa' "B"

'eSSIm 'uSDu' jojDaq QottaH Mahoun 'ej ngechDajDaq leStaH nachDaj. yelwIyyItngan ghaHchugh 'eSSIm'e', DaH be'vaD <bI'IHqu'> jatlh, 'ej ghaHvaD qa''e' yach. 'ach yelwIyyItngan ghaHbe'ba' 'eSSIm'e'. tlhIngan ghaH. Dunbej chabDu'Daj 'ach DaH, nachDaj pepchoHpu'DI' Mahoun, moH qabDaq vIl. 'eSSIm qoDDaq machchoH Mahoun. jatlhchoHchugh Mahoun, jatlhchoH be' 'ej ghaytan Mahoun QeHqa'moH qechmeyDaj QIp. Ha'DIbaH ghaH neH 'a vuvbe'mo' Mahoun, Ha'DIbaHvetlh ngaghlaH, Ha'DIbaH mojbe'taHvIS. QamchoH Mahoun. yopwaHDaj tuQmoH, ghIq De'wI''e' qempu'bogh QeDpIn, yIvbeHDaj je tlhap. tlheDpa' be' bejbe'qa'. ghatlhpu'. DaH poQbe'.

qachHom HurDaq tujqu'taH muD 'ej wov jul. lISpu'DI' mInDu'Daj, QeDpIn nejchoH. leghlaHbe'. yotlh SumDaq vum Sungpu' puS. tIr yoblaw'. tI QaD pe'meH tInbogh 'etlh SaS luqeng cha' loDpu'. Soch 'uj 'ab 'etlh. loD wa'DIch volchaHvo' HuS wa' 'er'In 'ej cha'DIch volchaHDu'vo' HuS megh'an. yIttaHvIS cha' loDpu' tIr pe'taH. pumpu'DI' tI boS puqpu' 'ej rutlh ghajbogh HIjwI' machDaq lan. lutlh. Qu' ta'laHbej mIqta'. mIqta' 'Itlh je'meH Huch Hutlh Sungpu'vam, 'ach chaq mIqta' nap ngevchugh Mahoun mIqta' 'Itlh neHchoH. 'etlh yan 'e' lumev loDpu'. DaH jejqa'moHlaw'lI'. vaj ghaytan jejmoHwI'mey QaQ ngevlaH Mahoun. jejmoHtaHvIS loDpu' Mahoun luchol puqpu'. ghaHvaD Sung Hol jatlh. yajbe' Mahoun 'ach DIrDaj rIQ SIqba'.

chaHvaD “mururbogh loD boleghpu''a'?” ghel Mahoun. yel Hol, tlhIngan Hol je jatlh. yajbe'ba' puqpu'. SIq'egh ghIq ghaH retlhDaq latlh nuv DelmeH ghopDu' lo'. ghIq nejqu'bogh nuv Da. Hagh puqpu'. 'IQwI' Da Mahoun ghIq nejqa'law'. ghellaw' wa' puq 'ej juH ghom SIq. “maj” jatlh Mahoun 'ej lurghvetlhDaq yItchoH. Hopbe' juH ghom. cholchoHDI' bej Sungpu'. juH QIbDaq ba'taH chaH 'ej wIjwI' Qu' ta'law'lI'.

chaHvaD qabDaj SIq 'ej Hoqra' lo'bogh loD Da Mahoun. nejwI' Daqa'. mIS wIjwI'pu'. pay' yajchoHlaw' wa' be'. Hoqra' lo'wI' Da je ghaH. bej latlhpu'. Hoqra' wab lIngDI' puq, Hagh Hoch. “HIja'!” jatlh Mahoun. janglaw' nuv puS 'ach Sung Hol neH lujatlh. ghopDu' joqqu'moH. pay' jatlh QupwI' “jol!” 'ej DaH joqDI' ghopDu', jolmo' ngablI'bogh nuv 'oSlaH.

'ay' cha'maH cha'

meHDaq QeDpInvaD jatlh QumpIn, “rI'lI' HoD.” leQ chu'. HoD ghogh luQoy.

“jIjolrup,” jatlh. jotlaw'. jolpat chu'meH QeDpIn jolpa'Daq qet.

paw HoD. yIvbeH tuQbe'taH. lam yopwaHDaj. SorHom rur jIbDaj. DeSDu' ro je teylaw'pu'mo' pachmey regh. woSDajDaq vay' Doq ngoHlu'. Quchqu'law' 'ej jottaH. “DaHoHta''a'?” tlhob QeDpIn yay'.

“ghobe'.” jang HoD. “ghaHvaD bom vImugh.”

“jI...yaj...be' ...”

“yIQIpQo'.” jatlh HoD. “vIngaghba'ta'.”

Haghrup QeDpIn 'a Sagh HoD 'e' tlhojmo' jangbe'.

jatlh HoD. “Duj Dotlh yIja'. jISay''eghmoHpa' vay' vIta'nIS'a'?”

yay'taH QeDpIn.

jolpat SeHlaw Hot HoD 'ej Duj naQ rI'. “Duj pawta' HoD. Dotlh yIja'.”

wovchoH SeHlaw QummeH 'ay'. QuQ Dotlh, Suy Dotlh, tep Dotlh, meH Dotlh, latlh Dotlh je Hev HoD. 'Ij HoD ghIq Duj naQ rI'qa', “maj. batlh chetoy'. QongchoH HoDra'. vay' bopoQchugh QeDpInra' yIrI'. wa'leS Hutvatlh rep pInpu'vaD qaS Dup qep. peja'rup!”

QeDpIn yay' juS 'ej HoD pa' ghoS. Say''eghmoH 'ej Sev puS qat.

QongchoHtaHvIS HoD, bong DeS DIrDaj ghegh Hot qevpob. 'eSSIm DIr qawmoHmo' mon.

Beginners' Summary - Volume 2

Huj nov DeSDu'.
SuD nov DIr 'ach Hurgh DeSDaj DIr.
ben nov lujonpu' tlhInganpu'.
rIQchoHpu' nov DeSDu'.
vorpu' tlhIngan Qel.
nov toDpu' 'ach DeSDu' HurghmoH.

Suy chaH novpu''e'.
yuQ paw nov Duj.
tlhIngan Duy qIH nov HoD.
DuyvaD tlhIngan Sotlaw' nob nov HoD.
Suvchuq tlhIngan nov je.
parHa'chuqchoH tlhIngan nov je.

vajar 'oH tlhIngan HoD pong'e'.
Mahoun 'oH nov HoD pong'e'.
'eSSIm 'oH tlhIngan Duy pong'e'.

Comprehension Questions
qatlh Hurgh Mahoun DIr?
nuqDaq ghoS nov Duj?
DuyvaD nuq nob nov?
SIbI' parHa'chuq'a' 'eSSIm Mahoun je?

Harder Questions
parHa'chuq Mahoun 'eSSIm je 'e' lulaj'a' Mahoun juppu'?
lulaj'a' latlh tlhInganpu'?
yuQvamDaq nuq ngev Suypu'?